Tarihin Katmanları Açığa Çıkıyor: Sillyon Antik Kenti’ndeki Eşsiz Mezar Keşfi

Antalya’nın Serik ilçesinde, tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Sillyon Antik Kenti, yeni bir arkeolojik bulguyla adından söz ettiriyor. Kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan ve üç farklı döneme ait gömü barındıran tek bir mezar, hem bölgesel hem de bilimsel açıdan son derece önemli bilgiler sunuyor. Bu olağanüstü bulgu, yalnızca Roma dönemine ait mezar tipolojisi açısından değil, aynı zamanda ölü gömme ritüelleri ve kültürel süreklilik açısından da büyük bir öneme sahip.

Kazı çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın desteklediği Geleceğe Miras Projesi kapsamında sürdürülüyor. Bu kapsamda keşfedilen mezar ve çevresindeki arkeolojik buluntular, hem akademik dünyada hem de tarih meraklıları arasında büyük heyecan uyandırdı.

Eşsiz Bir Roma Mezarının Yapısı ve İçeriği

Pamukkale Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Sillyon Kazı Başkanı Doç. Dr. Murat Taşkıran’ın açıklamalarına göre, keşfedilen oda tipi mezar, kare planlı mimarisi ve merkezi yerleşimi ile tipik Roma dönemi mezar mimarisini yansıtıyor. Ancak bu mezarı benzersiz kılan, içindeki üç farklı gömünün üç ayrı döneme ait olması.

Arkeologlar, mezarın ilk gömüsünün Erken Roma dönemine ait olduğunu, ikinci gömünün birincinin iskeleti süpürüldükten sonra gerçekleştiğini, üçüncü gömünün ise daha geç bir tarihte yapıldığını tespit etti. Bu üçlü gömü sistemi, Roma toplumunun ölülerine bakışını ve mezar alanlarını tekrar kullanma ritüellerini yansıtıyor.

Mezarda bulunan arkeolojik eserler arasında:

• Altın yüzükler

• Bronz küpeler

• Camdan yapılmış figürinler

• Pişmiş toprak kaplar

• Döneme ait sikkeler

• Saç tokaları

Buluntular sayesinde mezar, İS 2. yüzyıl sonlarına tarihlendirilebiliyor. Ayrıca, bu hediyeler mezarda yatan bireylerin toplumsal statüsünün yüksek olduğunu gösteriyor. Bu da mezarın, muhtemelen dönemin aristokrat bir ailesine ait olduğunu düşündürüyor.

Bölge Arkeolojisine Yeni Bir Katman: Türk-İslam Kabristanı

Sillyon’daki mezar keşfi yalnızca Roma dönemine değil, aynı zamanda Türk-İslam dönemine dair izleri de gün yüzüne çıkardı. Roma mezarlarının bulunduğu alan, 13–15. yüzyıllarda Müslüman Türkler tarafından kabristan olarak kullanılmış. Bu dönüşüm, Anadolu'nun kültürel geçiş süreçlerini belgeleyen canlı bir örnek niteliği taşıyor.

Doç. Dr. Taşkıran, mezar mimarisi üzerinde yapılan çalışmaların, Orta Asya’dan gelen bazı Türk geleneklerinin bu kabristanlara yansıdığını ortaya koyduğunu belirtiyor. Bu da Sillyon’un, yalnızca antik dönem için değil, Türk-İslam dönemi mezar kültürü açısından da önemli bir referans noktası olmasını sağlıyor.

Sillyon Antik Kenti: Katman Katman Medeniyet

Sillyon, M.Ö. 2. binyılda güvenlik gerekçesiyle yüksek bir tepeye kurulmuş, stratejik bir yerleşim alanıydı. Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinden kalma yapılar bir arada bulunabiliyor. Bu durum, antik kenti hem yatay hem dikey anlamda çok katmanlı bir tarih sahnesi hâline getiriyor.

Geleceğe Miras Projesi kapsamında yapılan sistematik kazı ve konservasyon çalışmaları sayesinde, sadece kalıntılar değil, bu yapılar arasında var olan sosyal ve kültürel bağlar da anlaşılır hâle geliyor. Sillyon’daki son mezar keşfi, bu bağlamda kentin tarihsel sürekliliğini belgeleyen çarpıcı bir örnek.

Arkeolojik Bulguların Işığında Ölü Gömme Ritüelleri

Sillyon’da bulunan mezar, farklı dönemlere ait gömü pratiklerinin tek bir alanda gözlemlenmesini sağlıyor. Bu da ölü gömme ritüellerindeki değişim ve süreklilikleri incelemek açısından büyük avantaj sunuyor. Arkeologlar, gömü şekillerinden mezar hediyelerine kadar pek çok unsurun ritüellerle bağlantılı olduğunu belirtiyor.

Sillyon'da tespit edilen ritüel unsurlar:

• Ölü hediyesi olarak yerleştirilen kişisel eşyalar

• Aynı mezarın defalarca kullanılması

• İskeletlerin titizlikle süpürülüp yerine yeni gömülerin yapılması

• Mezarlara özel mimari form tercihleri

Bu pratikler, bölgedeki dini inançların, ölüm sonrası yaşam algısının ve sosyal statü göstergelerinin arkeolojik kanıtları olarak değerlendiriliyor.

Geleceğe Açılan Kapı: Bilimsel ve Kültürel Kazanımlar

Sillyon’daki mezar keşfi, yalnızca tarihî bir olay değil, aynı zamanda bilimsel literatüre önemli katkılar sağlayan bir gelişme. Türk-İslam dönemi mezarlarına dair elde edilen veriler, bölgedeki kültürel geçişleri anlamlandırmak açısından büyük önem taşıyor. Ayrıca mezar tipolojisi bakımından bölgeye özgü bir modelin keşfedilmesi, diğer antik kentlerde yapılacak çalışmalara da referans niteliği taşıyor.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Sillyon Antik Kenti nerede yer alıyor?
Antalya’nın Serik ilçesi sınırlarında, yüksek bir tepe üzerinde yer almaktadır.

2. Keşfedilen mezar hangi döneme ait?
Mezarın ana yapısı Roma dönemine, ancak içinde üç farklı dönemden gömü bulunmuştur.

3. Mezarda hangi arkeolojik eserler bulundu?
Yüzük, küpe, saç tokası, figürinler, cam ve pişmiş toprak eserler ile sikkeler bulundu.