Türkçede kullanılan çekim ekleri, sözcüklere farklı anlamlar ve vurgular katmak için kullanılan önemli dil bilgisi unsurlarıdır. “Türkiye” kelimesinde yer alan “-iye” ekinin, “eşitlik eki” olarak adlandırılması ve “birlik ve beraberlik” anlamı kattığı şeklindeki yorum doğru değildir. “-iye” eki, Arapça’dan Türkçe’ye geçmiş bir tamlama yapım eki olup, “ülke” anlamını taşır. Bu ekin “eşitlik” veya “birlik” anlamı taşıdığına dair bir bağlantı bulunmamaktadır.
“Türk” kelimesinin geçmişi Orta Asya bozkırlarına dayanır ve milattan önceki dönemlere kadar uzanır. O dönemde, Türkler, coğrafi olarak farklı bölgelerde ve çeşitli devletler altında yaşayan çeşitli Türk kabilelerinden oluşuyordu. Bu kabileler zamanla bir araya gelerek büyük Türk devletlerini kurmuşlardır. “Türk” kelimesi, Türk milletinin ve kültürünün temsilcisi olarak kullanılmış ve günümüze kadar gelmiştir.
Türklerin Tarih Boyunca Farklı Medeniyetler Tarafından farklı İsimler ile anılmıştır.
Tarih öncesi dönemden günümüze kadar uzanan köklü bir kültüre sahip olan Türkler, çeşitli coğrafyalara yayılarak zengin ve etkileyici bir tarih birikimi oluşturmuşlardır. Bu farklı coğrafyalarda Türkler ve Türk kültürü çevresiyle ilişkili birçok kavim adı ve isim ortaya çıkmıştır. Sümer, Kut, Urartu, Elam gibi adlar da Türklerle ilişkilendirilen önemli kavimler arasında yer alır.
Sümerler, Mezopotamya’nın güneyinde, bugünkü Irak’ın güneyinde yerleşmiş olan bir medeniyettir. Sümerlerin dili olan Sümerce, Türkçe ile ortak kökene sahip olması nedeniyle Türklerle bağlantı kurulabilecek önemli bir detaydır. Ancak Sümerlerin tam olarak Türklerle nasıl bir bağlantısı olduğu hala araştırılmaya devam eden bir konudur.
Türklerin Dili Türkçe Olsa Da “Türk” Kelimesini Kullanmamışlardır.
Türklerin dilinin Türkçe olmasına rağmen, çeşitli kavimler ve topluluklar arasında “Türk” adının doğrudan kullanılmadığı gözlemlenmektedir. Bunun yerine farklı kavimler, kendilerini çeşitli isimlerle tanımlamışlardır. Türgiş, Oğuz, Kıpçak, Uygur gibi kavimler Türk kültür çevresinde önemli bir rol oynamış olmalarına rağmen, “Türk” adını kullanmamışlardır.
“Türk” adının kullanımı, tarih boyunca önemli anıtlar ve yazıtlar aracılığıyla belgelenmiştir. Göktürk döneminden kalan milli kaynaklarda, örneğin Tigin, Bilge Kağan ve Bilge Tonyukuk gibi yazıtlarda “Türk” adı açıkça yer almaktadır. Göktürk döneminden itibaren “Türk” adının kullanımı kesintisiz bir şekilde devam etmiştir.
Türkiye İsmi: Türklerin Değil, Kimlerin Verdiği Bir İsim mi?
Ünlü tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı’nın da ifade ettiği gibi, “Türkiye” ismi aslen Türkler tarafından verilmiş bir isim değil. Bu ismi Türkler’e, coğrafyaya hâkim olan, milletler arası ilişkilerde bulunan ve farklı topraklarda ticaret yapan İtalyanlar vermiştir.
Nişanyan Sözlüğü’ndeki bilgilere bakıldığında, “Türkiye” teriminin asıl kökeninin İtalyanca “Turchia” veya Fransızca “Turquie” olduğunu görmekteyiz. Bu kelimeler her ikisi de “Türk ülkesi” anlamına gelir.
“Türkiye” kelimesinin ortaya çıkışını, Türklerin yaşadığı toprakları dış dünya ile bağlantıya geçen ve bu topraklarda ticaret faaliyetlerinde bulunan İtalyan tüccarların ve seyyahların Türkler’i tanımlamak için kullandıkları bir isim olarak görebiliriz.
“Türkiye” Teriminin “İye” Ekiyle Olan İlişkisi ve Gerçek Kökeni
“Türkiye” sözcüğündeki “-iye” ekinin Türkçedeki çekim ekleriyle bir ilgisi bulunmamaktadır. Ayrıca, “Türkistan” kelimesi de Farsça ek alan bir kelime değildir ve Batılılar tarafından Türk sözcüğünden alıntı yapılarak türetilmiştir.
“Türkiye” terimi, Batılılar tarafından 13. yüzyıldan itibaren sıklıkla kullanılmış olsa da, Türkler arasında yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanması 19. yüzyılın çeyreğine denk gelir. Bu dönemde, Osmanlı İmparatorluğu’nda modernleşme hareketleri ve Batılı devletlerle olan ilişkilerin artmasıyla birlikte “Türkiye” terimi, Türk halkı tarafından da benimsenmeye başlamıştır.
“Türkiye” kelimesinin kökeni, yukarıda belirtildiği gibi, Türkler tarafından değil Batılılar tarafından türetilmiştir. Türkler kendi coğrafyalarını farklı isimlerle anarken, Batılılar “Türk” kelimesinden yola çıkarak “Türkiye” terimini oluşturmuşlardır.
