Yapay Zekâ Komutları Ne Kadar Enerji Harcıyor?

Google'ın yeni nesil yapay zekâ aracı Gemini, kullanıcılardan gelen her metin komutunu işlerken çevresel olarak oldukça düşük bir iz bırakıyor gibi görünüyor. Şirketin resmi blogunda yayımlanan veriye göre, Gemini’nin tek bir komut için harcadığı enerji, yaklaşık 9 saniye televizyon izlemeye denk geliyor.

Google, bu tahmini desteklemek için oldukça detaylı bir analiz sunuyor. Komut başına harcanan enerji ortalama olarak saatte 0,24 watt düzeyinde. Bu da saniyede yaklaşık 0,000067 watt gibi çok küçük bir değere işaret ediyor. Ancak bu sayı, yalnızca yüzeydeki tabloyu gösteriyor.

Su Tüketimi ve Karbon Ayak İzi Ne Düzeyde?

Gemini yalnızca enerji değil, su da kullanıyor. Her metin komutu için yaklaşık 0,26 mililitre, yani beş damla kadar su tüketiliyor. Bu su, ağırlıklı olarak veri merkezlerinin soğutma sistemlerinde kullanılıyor.

Aynı zamanda, her komutun çevresel bir sonucu olan karbon salımı da söz konusu. Gemini, bir metin komutuyla yaklaşık 0,03 gram karbondioksit salımı gerçekleştiriyor. Küçük gibi görünse de, bu değer günlük yüz binlerce sorguyla çarpıldığında önemli bir toplam oluşturabilir.

Google’ın Hesaplama Yöntemi Neden Farklı?

Google, bu ölçümlerin yalnızca Gemini’nin doğrudan işlem gücünü değil; aynı zamanda şunları da kapsadığını belirtiyor:

• Veri merkezlerindeki sunucu ve çiplerin bekleme gücü

• BT donanımlarının genel enerji ve su kullanımı

• Soğutma sistemlerinin tüketimi

Bu detaylar, Gemini'nin enerji hesaplamalarını diğerlerinden ayırıyor. Google’a göre birçok bağımsız analiz yalnızca işlemci tüketimine odaklanıyor ve bu da “gerçek dünya verimliliğini” yansıtmıyor.

Diğer Yapay Zekâ Modelleriyle Karşılaştırma

Google’ın açıklamasının ardından akıllara şu soru geliyor: Peki diğer yapay zekâ araçları ne kadar enerji harcıyor?

• OpenAI’ın ChatGPT’si, tek bir metin komutu için 2,9 watt-saat enerji kullanıyor.

• Geleneksel bir internet araması ise sadece 0,3 watt-saat tüketiyor.

Bu karşılaştırmalar, Gemini’nin enerji verimliliği konusunda avantajlı olduğunu gösteriyor. Ancak Google, rakamları nispeten daha düşük gösterme eğiliminde olduğu için bu farkın ne kadar gerçekçi olduğu tartışmalı.

Enerji Talebinin Geleceği: Yapay Zekâ Nereye Gidiyor?

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), yapay zekâ uygulamalarının küresel enerji tüketimini ciddi oranda artıracağını öngörüyor. Önümüzdeki beş yıl içinde enerji talebinin iki katına çıkarak yıllık 945 terawatt saate ulaşması bekleniyor. Bu da neredeyse Japonya’nın yıllık elektrik tüketimine eşit.

Yapay zekâ alanında yaşanan bu hızlı büyüme, yalnızca veri merkezlerinin değil, tedarik zincirlerinin ve donanım üretiminin de çevre üzerindeki baskısını artırıyor.

Google’ın Kendi Emisyonları Artıyor mu?

Evet. Google, çevreci vizyonunu öne çıkarsa da, şirketin yayınladığı son çevre raporu oldukça dikkat çekici bir detayı barındırıyor:
2019’dan bu yana Google’ın toplam karbon emisyonu %51 arttı.

Bu artışın başlıca nedeni, yapay zekâ uygulamaları için gereken güçlü donanımların üretim ve montaj süreçlerinden kaynaklanıyor. Yani asıl çevresel yük sadece tüketim anında değil, arka plandaki üretim zincirinde oluşuyor.

Yapay Zekâ Daha Verimli Hale Geliyor mu?

Google, olumlu gelişmeleri de vurguluyor. Şirketin paylaştığı verilere göre Ağustos 2024’ten bu yana Gemini’nin enerji tüketimi ve karbon salımı ciddi oranda azaldı:

• Enerji kullanımı 33 kat azaldı

• Karbon ayak izi 44 kat düştü

Ancak dikkat çekici bir eksiklik söz konusu: Gemini’nin günlük sorgu sayısı açıklanmıyor. Bu bilgi, toplam enerji tüketiminin daha şeffaf biçimde hesaplanabilmesi için kritik öneme sahip.

Çevresel Denge Nasıl Kurulmalı?

Yapay zekânın getirdiği faydalar tartışmasız büyük. Ancak bu teknoloji, çevre üzerindeki etkisi açısından da göz ardı edilmemeli. Özellikle şu konular gelecekte daha da önemli hale gelecek:

• Şeffaf raporlama: Tüm büyük teknoloji firmalarının, enerji ve su tüketimi gibi verileri daha açık şekilde sunması gerekiyor.

• Yenilenebilir enerji kullanımı: Veri merkezlerinin mümkün olduğunca yeşil enerjiye yönelmesi büyük önem taşıyor.

• Donanım üretimi süreci: Yapay zekâya güç veren donanımların çevreye etkisi de göz önünde bulundurulmalı.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Gemini bir komutta ne kadar enerji harcar?
Yaklaşık 0,24 watt-saat, yani 9 saniyelik televizyon izlemeye eşdeğer.

2. Gemini çevreye zararlı mı?
Tek komutta düşük tüketim sunsa da, yüksek sorgu sayısıyla toplam etki ciddi olabilir.

3. Su tüketimi neden önemli?
Yapay zekâ veri merkezlerinde soğutma amacıyla kullanılan su, özellikle kurak bölgelerde çevresel risk yaratabilir.