ChatGPT Tavsiyesiyle Başlayan Sağlık Felaketi

Yapay zeka destekli danışmanlık sistemlerinin bilinçsiz kullanımı, ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. ABD'de yaşayan 60 yaşındaki bir adamın yaşadıkları bu duruma çarpıcı bir örnek oldu. Diyetini yeniden düzenlemek isteyen adam, yapay zekadan aldığı öneriler doğrultusunda sofradan tuzu tamamen kaldırdı. Ancak onun yerine eklediği madde, onu 19. yüzyılda sık görülen, günümüzdeyse neredeyse unutulmuş bir rahatsızlığa sürükledi: Bromizm.

Tuzun Yerine Tehlikeli Bir Kimyasal: Sodyum Bromür

Söz konusu kişi, sofra tuzunun (sodyum klorür) zararlarıyla ilgili internette okuduğu içeriklerden etkilenerek ChatGPT’ye başvurdu. ChatGPT’den tuzun yerini alabilecek maddeler konusunda bilgi istedi. Aldığı öneriler arasında yer alan sodyum bromür, temizlik ürünlerinde ve sanayi sektöründe kullanılan bir kimyasal bileşikti. Ne var ki adam bu öneriyi anlamlı buldu ve üç ay boyunca yiyeceklerinde bu maddeyi kullanmaya başladı.

Bu süreçte doğal olarak vücudu sodyumdan yoksun kaldı ve aynı zamanda bromür birikimi yaşamaya başladı. Sonuç, hem fiziksel hem de psikiyatrik ciddi belirtilerle hastaneye yatış oldu.

Belirtiler: Yorgunluk, Halüsinasyon, Paranoya

Adam, hastaneye başvurduğunda oldukça sıra dışı belirtiler gösteriyordu. Gözlemlenen semptomlar arasında:

• Şiddetli yorgunluk ve uykusuzluk

• İnatçı susuzluk hissi

• Koordinasyon bozukluğu ve titreme

• Yüzde akne benzeri döküntüler ve kırmızı damar lekeleri

• Görsel ve işitsel halüsinasyonlar

• Paranoyak düşünceler (komşusunun onu zehirlediğine inanma)

Klinik değerlendirme sonrası, adamın “gerçeği değerlendirme yetisini kaybettiği” ve “kendine zarar verme riski” bulunduğu tespit edilerek psikiyatri servisine yatırıldı. Yapılan biyokimyasal testlerde yüksek düzeyde bromür tespit edildi ve bromizm tanısı kondu.

Bromizm Nedir? Neden Günümüzde Nadir Görülür?

Bromizm, bromür bileşiklerinin vücutta birikmesi sonucu ortaya çıkan kronik zehirlenme durumudur. 19. yüzyıl sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında bromürler çeşitli sinir yatıştırıcı ilaçlarda kullanılıyordu. Ancak zamanla bu maddelerin ciddi yan etkileri keşfedilince, modern tıpta kullanımı büyük ölçüde durduruldu.

Bromizm belirtileri genellikle şunlardır:

• Zihinsel bulanıklık ve depresyon

• Cilt döküntüleri ve mukozal tahriş

• Koordinasyon bozukluğu

• Halüsinasyon ve paranoya

Bugün bromizm, ancak yanlışlıkla yüksek dozda bromür alınması durumunda görülebilir. Bu vaka, yapay zeka tavsiyeleriyle bilinçsizce yapılan bir beslenme değişikliğinin, nasıl ciddi sonuçlara yol açabileceğini ortaya koyuyor.

Yapay Zeka Tavsiyeleri: Güvenli mi?

Bu olay, yapay zeka sistemlerinin bilgi tabanlarının genişliğine rağmen tıbbi kararlar için yetersiz olabileceğini gösteriyor. ChatGPT gibi araçlar, kapsamlı veri analizine dayanarak içerik üretse de, kullanıcının sağlık geçmişi, bireysel toleranslar, tıbbi durumlar gibi kritik bilgileri göz önüne alamaz.

Uzmanlara göre, özellikle tıbbi ve diyetle ilgili konularda alınan yapay zeka önerileri mutlaka doktor kontrolünde uygulanmalı. Yapay zeka bir bilgi sağlayıcı olabilir ama bir doktorun yerini alamaz.

Bu Gibi Durumlarda Neler Yapılmalı?

Bu tür sağlık risklerini en aza indirmek için şu adımlar önerilmektedir:

• Yapay zekadan alınan önerileri mutlaka bir uzmana danışın.

• Bilmediğiniz ya da endüstriyel amaçla kullanılan maddeleri asla gıda yerine kullanmayın.

• Tuz gibi temel besinlerin yerini alabilecek maddeler konusunda güvenilir kaynaklara başvurun.

• Yapay zekaya sorular sorarken “beslenme açısından güvenli midir?” gibi açıklayıcı ek sorular kullanın.

Modern Teknoloji, Eski Hastalıklar

İronik bir şekilde, 21. yüzyılın yapay zeka destekli sistemleri, 19. yüzyılda sıkça karşılaşılan bir sağlık sorununu geri getirdi. Bromizm vakası, yalnızca sağlık sistemi için değil, aynı zamanda teknoloji etiği ve güvenlik protokolleri açısından da önemli bir uyarı niteliği taşıyor.

Yapay zekanın sunduğu kolaylıklar, bilgiye erişimi daha hızlı hale getirse de, doğruluğu denetleme ve bilgiyi doğru şekilde kullanma sorumluluğu hâlâ bizde.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Bromizm nedir?
Bromizm, bromür bileşiklerinin uzun süreli veya yüksek dozda alınmasıyla oluşan kronik zehirlenme durumudur. Nörolojik ve cilt belirtileriyle kendini gösterir.

2. Sodyum bromür neden gıdalarda kullanılmamalı?
Sodyum bromür, endüstriyel temizlik ve fotoğrafçılık gibi alanlarda kullanılır. İnsan tüketimine uygun değildir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

3. ChatGPT sağlık tavsiyesi verebilir mi?
ChatGPT genel bilgiler sağlayabilir ancak kişiye özel tıbbi önerilerde bulunamaz. Her zaman bir uzmana danışılmalıdır.